Peter Bull (1912-1984): Bewoner en Schrijver


Peter Bull was een Britse acteur die naast zijn toneel- en filmcarrière boeken schreef over uiteenlopende onderwerpen als Teddyberen (Bear with me), zijn avonturen op en naast het toneel (I know the Face, but ...), zijn tijd als luitenant tijdens de 2e wereldoorlog (To Sea in a Sieve) en dus ook een boek over zijn ervaringen op de eilanden Corfu en Paxos, met op de omslag de tekst: [He had a] talent for being unable to take anything very seriously. De tegenpool van Lawrence Durrell, zou je kunnen zeggen. Onderstaand verhaal is grotendeels ontleend aan 'It isn't all Greek to me'.

Peter Bull in zijn rol als de Russische Ambassadeur in Kubrick's film Dr. Stangelove.

De zomer was voor Peter Bull de periode waarin hij tot schrijven kwam en dat deed hij bij voorkeur op een afgelegen plek in Zuid-Europa, het liefst als enige buitenlander tussen de lokale bevolking. Het dorp in Zuid Spanje waar hij een onderkomen had trok over de jaren steeds meer 'foreign bodies', wat hem begin jaren ‘60 deed besluiten om in Griekenland te gaan zoeken naar 'a totally primitive and almost boringly beautiful spot with just one oasis within speaking and visiting distance ... otherwise one goes barking' . Hij begon zijn zoektocht op het Griekse eiland Hydra, maar ook daar verbleven in zijn ogen teveel 'zoekende' buitenlandse jongeren ('Students of Life') die hem Spanje juist hadden doen verlaten (ik vermoed dat hij Leonard Cohen, destijds bewoner van Hydra, ook schaarde onder die 'Students of Life').

Toen hij hoorde van Peter Bull’s zoektocht, nodigde collega-acteur Albert Finney ('this not totally untalented young gent') hem uit om in zijn villa op Corfu te komen logeren. Daar leerde Bull tijdens een Paaslunch de schipper Nikos Kaloudis kennen, die hem met plezier naar de buureilanden Paxos en Anti-Paxos bracht ('nice place, nice peoples'). De twee werden, ondanks Nikos' beperkte beheersing van de Engelse taal, goede vrienden. Het was dan ook Nikos die hem hielp bij de aankoop van een stukje grond op de noordpunt van Paxos, met een fantastisch uitzicht én op loopafstand van het dorp Lakka. Nikos nam ook de bouw van een huis op zich en hield Peter Bull per brief op de hoogte van zijn vorderingen: 'Dear dear friend mr. Peter. Your house very well. Nikki and boys send love. Never never forget. Your friend Nikos' .

Trots meldt Peter Bull een jaar later dat To Spiti Mou (mijn huis) het eerste huis was dat je op Paxos zag als je het eiland per boot vanaf Corfu naderde. Dat huis, the Bullings geheten, was overigens een heel simpel onderkomen, bestaande uit een zit-slaapkamer met keukentje en - the Wonder of the Village - een water closet (To Meros). Deze WC functioneerde niet probleemloos en Peter Bull en zijn vriend Nelson waren dan ook blij dat Ho Pappas, die het huis namens de Grieks-Orthodoxe kerk kwam inzegenen, het toilet zijn volle aandacht gaf, 'swishing and sprinkling with the utmost abandon'

Bezoek van de Pope - tekening: Roger Furse

Peter Bull schrijft in 'It isn't all Greek to me'  weinig over het natuurschoon op Paxos, al roemt hij natuurlijk wel de  adembenemende kleur van het zeewater in de baai van Lakka. Het boek poogt ook niet om een beeld te schetsen van het reilen en zeilen van de samenleving op het eiland - daarvoor is Bull teveel een (relatief rijke) buitenstaander die de taal van het land niet eens machtig is. Maar zijn liefde voor Paxos en haar bewoners lijkt oprecht. Het boek geeft een humoristisch inkijkje in het eenvoudige leven op het eiland in de jaren 60: de watervoorziening per ezel, de eigenaardigheden van de verschillende veerboten en hun bemanning, de flexibiliteit van het busvervoer, het rituele inzegenen van nieuwbouwhuizen door de Pope en het tweewekelijkse vertier in Lakka: de vertoning van een Grieks nagesynchroniseerde (en vaak op het onbegrijpelijke af ingekorte) Indiase film in Spiro's café.  De watervoorziening van Paxos is na de bouw van een ontziltingsinstallatie sterk verbeterd, maar het is aardig te constateren dat veel eigenaardigheden die Peter Bull bespreekt na 60 jaar onveranderd zijn gebleven. Zo kun je bij slecht weer nog steeds op het eiland vast komen te zitten, is de route die de eilandbus tussen de hoofdstad Gaios en het dorp Lakka aflegt (een rit van zo'n 7 km) nog steeds redelijk onvoorspelbaar en moeten bezoekers op een terras in Loggos nog steeds hun benen intrekken om die bus op de smalle kade langs te laten.

Peter Bull was trots op "zijn" ontdekking van Paxos en op zijn huis en sprak en schreef er graag over. Tegelijkertijd realiseerde hij zich dat een toename van het toerisme de schoonheid van het eiland en de vriendelijkheid van haar bewoners tegenover vreemdelingen (hun Xenophilia) onvermijdelijk zou aantasten. Toen een Britse reisjournaliste op Corfu hem naar zijn ervaringen met Paxos vroeg, deed hij dan ook een even hilarische als vruchteloze poging om het eiland als zeer onaantrekkelijk af te schilderen: 'Very rocky and forbidding. Nothing at all to do'.  En over de bewoners: 'Did you see Zorba the Greek?'. 'Yes'. 'Well, you remember the scene where they throw stones at that pretty lady with the black hair? It's all a bit like that. They actually hit me twice'.

De baai van Lakka, met in de cirkel links het huis van Peter Bull en rechts in de verte het dorp. Het pad tussen Lakka en ‘the Bullings’ loopt langs het opvallende schoolgebouw (ook omcirkeld) dat in 2021 een belangrijke rol zou gaan spelen in de Netflix-serie ‘Maestro in Blue’. Klik voor vergroting.

Peter Bull heeft zijn huis op Paxos nagelaten aan zijn Britse vriend, die het op zijn beurt - als mijn informatie juist is - aan een nichtje heeft geschonken. In de tussentijd is een deel van het (uitgebouwde) huisje ook het domicilie geweest van John Gill, de reis- en muziekjournalist die elders onder dit thema wordt besproken. Gill's idee van de hemel op aarde: 'an endless game of scrabble on this clifftop terrace, lit by a Paxos sunset in which the sun never sets' , is ongetwijfeld gebaseerd op zomeravonden, doorgebracht op het terras van the Bullings.


Peter Bull (1967). It isn't all Greek to me (with Illustrations by Roger Furse). Noverre Press