Paxos [1986, 1994, 2012, 2016, 2019, 2022, 2023]
Paxos! Mijn eerste kennismaking met Paxos en Anti-Paxos was tijdens een dagexcursie vanuit Corfu. Veel meer dan een Café Frappé op een terras in de hoofdstad Gaios en een duik in het heldere water van de Voutoumi-baai op Anti-Paxos was het niet, maar het maakte toch indruk. Toen we in 1994 een week in Parga (op het vasteland) verbleven hebben we dan ook twee keer de oversteek naar Paxos gemaakt, nu met voldoende tijd om met een huurbrommer naar de dorpen Lakka en Loggos te rijden en in een kleine motorboot (met bejaarde schipper) de grotten aan de westkust te bezoeken. 'Hier moeten we nog eens terug' dachten we beiden, maar touroperators in Nederland boden destijds nog geen accommodatie op het eiland aan. Een kleurige foto van het restaurant Rosa di Paxos in Lakka heeft - als geheugensteun - wel vele jaren onze keuken in Leiden gesierd.
Eenmaal gewend aan het zelf organiseren van vakanties hebben we in 2012 twee villa's op Paxos gehuurd: één boven Lakka en een tweede bij Gaios. Het uitzicht vanuit de eerste villa op de baai van Lakka en het dorp zelf, bleek meteen het mooiste ooit. Het heldere zeewater heeft prachtige kleurschakeringen en de schaduwen die de jachten op de bodem van de baai werpen zijn zo duidelijk te zien dat de boten lijken te zweven. Wij waren niet de enige liefhebbers: in het kleine toeristenbureau van Lakka vond ik een boekje van een Brit die in de jaren '60 een huisje in de heuvels boven de baai had laten bouwen en over zijn ervaringen op het eiland schreef. De rest is geschiedenis: die Brit was de acteur Peter Bull, aan wie deze site is opgedragen en waarover meer te vinden is onder het menu-item Thema's (Paxos - 4 verhalen).
Onze tweede villa in 2012 was eigendom van Faye Lychnou, die een onvermoeibare pleitbezorgster voor het eiland bleek. Ze liet ons het zuiden van het eiland zien (haar vader maakte haar ooit wijs dat je daar een paspoort voor nodig had; zoveel Italianen hadden er een villa) en nam ons mee naar een familieboerderij bij Ozias. Tegenwoordig is ze de drijvende kracht achter de organisatie Friends of Paxos ¹ en medeorganisator van het jaarlijkse muziekfestival (dat al lang bestond voordat Orestis in de Netflix serie Maestro in Blue er werk van maakte). In de jaren daarna hebben we villa's gehuurd in het binnenland bij Loggos, in de heuvels hoog boven Gaios en aan de Glyfada baai. Ook hebben we kort gelogeerd in het hotel Torri e Merli (Torens en Kantelen), een schitterend verbouwd Venetiaans landhuis op loopafstand van Lakka ². Sinds 2019 is ons onderkomen een villa in de olijf- en pijnboombossen boven op de hoge kliffen bij het dorp Magazia.
Als het natuurschoon betreft laat Lawrence Durrell het in zijn Greek Islands vaak afweten en dat geldt ook voor Paxos en Anti-Paxos. Hij doet ze af als 'two islands of little note'. Wat hij wel leuk vindt is het verhaal (en niet meer dan dat) dat Marcus Antonius en Cleopatra aan de vooravond van de slag bij Actium (31 BC) op Paxos hun avondmaal zouden hebben gebruikt.
Paxos is klein, maar vanwege het zeer gevarieerde landschap, de leuke dorpen en onze vele en lange vakanties op het eiland is de oogst aan foto's groot. Ik heb ze daarom opgedeeld: de drie kustdorpen (Gaios, Lakka en Loggos), de kust vanuit land gezien, de bootexcursie langs de kliffen van de westkust en Anti-Paxos en tenslotte het binnenland.
Gaios, Lakka en Loggos - de drie dorpen aan zee
Gaios is de hoofdstad van het eiland, een leuk dorp dat prachtig is gelegen tegenover het Agios Nikolaos eiland, waarop de resten van een Venetiaanse burcht te vinden zijn. De tussenliggende zeestraat is op sommige plaatsen zo smal dat het lijkt alsof er een rivier door het dorp loopt. Langs de kade staan nog veel huizen in Venetiaanse stijl en ook de marmeren straatbekleding zorgt voor een Italiaanse sfeer. De Britten hebben er tijdens het protectoraat (1815-1864) het indrukwekkende (nu deels gerestaureerde) Govenors House en een grote cisterna (een ondergronds waterbekken) gebouwd. Hoewel klein, zorgt het wat chaotische stratenplan ervoor dat de bezoeker het prettige idee krijgt in het dorp te kunnen verdwalen.
Lakka is het op één na grootste dorp van het eiland. Een uit marmer opgetrokken centraal plein, een labyrint(je) van kleine straatjes en een lange kade waaraan tientallen zeilboten - veelal van Britse toeristen - afgemeerd zijn. Zoals al eerder gezegd: de baai van Lakka, omsloten door twee landengtes, is een sprookje; Peter Bull had de locatie van zijn schrijvershuisje niet beter kunnen kiezen. De opvallende, aan zee gelegen oude school van Lakka speelt een belangrijke rol in de Netflix serie Maestro in Blue.
Loggos is het meest intieme havendorpje op het eiland. Niet veel meer dan een lange kade en pier. De toeristen hier zijn ouder en meer ingetogen dan in de twee andere dorpen, wat onze Britse house manager Kate (die het hele jaar door op het eiland woont) deed verzuchten dat, terwijl je in Lakka overal rennende en joelende kinderen hoort, je in Loggos geacht wordt te fluisteren. Loggos heeft twee opvallende landmarks: de oude school, de locatie van alle concerten en tentoonstellingen van de Friends of Paxos, en de oude zeepfabriek, waar vroeger olijfolie tot zeep werd verwerkt. In 2022 is een begin gemaakt met de verbouwing van deze vervallen fabriek met opvallende schoorsteen tot een 6-sterren hotel.
De kust buiten de 3 dorpen
De kust van Paxos is heel gevarieerd: De oostkust wordt voor een belangrijk deel gevormd door prachtige baaien met kiezelstrand, waar het turquoise water omgeven wordt door het groen van olijfbomen, pijnbomen en cipressen. De westkust bestaat voor een belangrijk deel uit hoge kliffen van kalksteen waarin zeegrotten te vinden zijn. Er zijn aan die zijde van het eiland dan ook maar drie stranden: Plani beach bij Lakka in het noorden, het Erimites strand aan de voet van de kliffen bij Magazia, en het zuidelijker gelegen en piepkleine Avlaki strand.
Boottocht: westkust en Anti-Paxos
De foto's hieronder zijn gemaakt tijdens een boottocht vanuit Loggos, via de baai van Lakka langs de kliffen van de westkust en vervolgens naar Anti-Paxos. De twee meest opvallende landschapselementen aan de westkust zijn de Ortholitos, een enorme, uit zee oprijzende rotspunt en de Tripitos boog. De foto's op Anti-Paxos zijn van de schitterende Voutoumi baai, onder meer genomen vanuit het erboven gelegen restaurant met de niet erg originele, maar wel juiste naam Bella Vista.
Binnenland van Paxos
Het binnenland van Paxos is groen en heuvelachtig en wordt doorkruist door talloze monopatia (met vaak aan weerszijden muurtjes van gestapelde stenen). In het voor- en najaar moet het eiland een kleurrijke aanblik bieden door de vele bloeiende wilde planten. De meeste dorpen in het binnenland zijn klein en hebben nauwelijks voorzieningen. Magazia, met supermarkt, bakker, apotheek, meerdere restaurants (waaronder het trendy Averto) vormt daarop de uitzondering. Het eiland werd lange tijd bewoond door een groot aantal families die elk hun eigen stuk grond bezaten en daarop kerken lieten bouwen; het eiland telt er dan ook 64. Mooi verborgen in een groene vallei ligt de enige Byzantijnse kerk van het eiland: de Ipapanti-kerk (1601), waaraan in 1772 een indrukwekkende klokkentoren in Venetiaanse stijl is toegevoegd. De Venetianen hebben gedurende hun overheersing de inwoners beloond voor elke olijfboom die ze op hun eiland plantten; er staan er nu zo'n 250.000 en olijfolie bepaalde eeuwen lang dan ook de economie van het eiland. De bomen worden niet gesnoeid, wat de boomgaarden een woest kronkelend uiterlijk geeft.
